چگونه با کودکان در دوران جنگ و بمباران رفتار کنیم؟
جنگ و بمباران از جمله شرایط اضطراری هستند که می‌توانند اثرات عمیقی بر روان کودکان بگذارند. کودکان در این دوران بیش از هر زمان دیگری نیازمند آرامش، حمایت و امنیت روانی از سوی والدین و مربیان خود هستند.
در این مقاله، به شیوه‌های درست رفتار و گفت‌وگو با کودکان در شرایط بحرانی مانند جنگ و حملات هوایی می‌پردازیم تا بتوانیم به سلامت روانی آن‌ها کمک کنیم.
۱. کودکان چگونه جنگ را درک می‌کنند؟
درک کودکان از جنگ بسته به سن و سطح رشد آن‌ها متفاوت است:
-
کودکان ۶ تا ۹ سال: تخیلات زیاد، ترس از جدایی از والدین، شب‌ادراری، کابوس
-
کودکان بالای ۹ سال: نگرانی درباره آینده، سوال درباره مرگ و آسیب دیدن خود یا خانواده، اضطراب شدید
در هر حال، کودکان متوجه خطر هستند، حتی اگر چیزی نگویند. پنهان کردن واقعیت ممکن است باعث سردرگمی بیشتر آن‌ها شود.
۲. چگونه با کودکان درباره جنگ صحبت کنیم؟
صحبت کردن با کودکان درباره جنگ باید با درایت و صداقت کنترل‌شده انجام شود:
✅ ساده و صادقانه صحبت کنید
از کلمات پیچیده یا ترسناک پرهیز کنید. به‌جای گفتن «ممکن است بمیریم» بگویید:
🗨️ «ما در جای امنی هستیم و بزرگ‌ترها مراقب هستند.»
✅ احساسات آن‌ها را بپذیرید
به آن‌ها اجازه دهید گریه کنند یا سوال بپرسند. هرگز نگویید:
❌ «نترس!»
بلکه بگویید:
🗨️ «می‌دونم ترسناکه. من هم بعضی وقت‌ها می‌ترسم، ولی با هم ازش عبور می‌کنیم.»
✅ از گفت‌وگوی آزاد حمایت کنید
کودکان باید احساس کنند که می‌توانند حرف بزنند. هر سوالی داشتند با حوصله پاسخ دهید.
۳. ایجاد حس امنیت در کودکان
کودکان برای آرامش نیاز به احساس امنیت دارند؛ حتی اگر شرایط واقعی خطرناک باشد. برای ایجاد این حس:
-
روال روزانه را حفظ کنید (تا حد ممکن)
-
کنار آن‌ها بخوابید یا بگذارید شب‌ها چراغ روشن باشد
-
تماس بدنی مانند بغل کردن، دست گرفتن یا نوازش بسیار مفید است
۴. فعالیت‌های آرام‌بخش در شرایط بحرانی
فعالیت‌هایی که به تخلیه هیجانی کمک می‌کنند عبارتند از:
-
نقاشی و رنگ‌آمیزی (بیان غیرمستقیم احساسات)
-
بازی‌های ساده خانوادگی
-
گوش دادن به موسیقی آرام
-
نفس عمیق و تمرینات تنفس با کودک
۵. اشتباهات رایج که باید از آن‌ها پرهیز کرد
-
❌ پنهان کردن کامل واقعیت
-
❌ صحبت‌های مکرر و اضطراب‌برانگیز جلوی کودک
-
❌ نمایش اخبار یا تصاویر خشونت‌آمیز
-
❌ سرزنش کودک برای ترسیدن یا گریه کردن
۶. نقش مدرسه در حمایت از کودکان در شرایط جنگی
مدارس (چه حضوری چه آنلاین) می‌توانند با ارائه محیطی امن و قابل پیش‌بینی، نقش مهمی در بازگشت کودکان به حالت عادی ایفا کنند. پیشنهاد می‌شود:
-
معلمان با دانش روانشناسی کودک آموزش ببینند
-
فضای گفت‌وگوی آزاد در کلاس ایجاد شود
-
مشاوران روان‌شناس در دسترس باشند
جمع‌بندی
رفتار و گفت‌وگوی صحیح با کودکان در شرایط جنگ و بمباران می‌تواند به کاهش آسیب‌های روانی آن‌ها کمک کند. کودکان نیاز دارند احساس کنند که دیده، شنیده و درک می‌شوند. با محبت، صداقت، و حفظ آرامش خودمان، می‌توانیم پناه امنی برای آن‌ها باشیم.
رفتار با کودکان در جنگ، صحبت با کودک در شرایط بمباران، روانشناسی کودک در بحران، آرام‌سازی کودک، آموزش مقابله با اضطراب جنگ، پشتیبانی عاطفی از کودک